Би Монголд ирсэнийхээ дараа Америкд нэлээд олон жил амьдарсан эгчдээ зориулж Монголын нөхцөл байдал, эргэж ирсэн сэтгэгдэлийнхээ талаар Америкт суугаа эгчдээ бичсэн захидал -1 болон Америкт суугаа эгчдээ бичсэн захидал -2 бичиж байсан юм. Тэр үед миний захианд хариу болгож нэгэн уншигчаас доорх хариу ирж байсан. Сонирхолтой санагдаад блогдоо тавих зөвшөөрөл авсан байсан боловч оруулахаа мартаж явсаар сая л архив дундаас оллоо. Та бүгдэд өөр нэгэн Монголдоо буцаж ирсэн хүний сэтгэгдэлийг сонирхуулая. Энэ захиа 2012 оны 12 сард надад ирж байсан юм. Энэ зуур хэлэхэд Америкд сууж байсан эгч маань нутагтаа бүр мөсөн эргээд ирсэн шүү ;)
*****************
Жоохон бодит бус санагдлаа. Удаж байгаад ирэхэд онгоцонд
Монголчуудаа харахад бүгд яравгар, ганцxан хаалгатай нисэх буудлаар багтаж ядан
чихэлдээд, гарах зай үлдээгээгүй чихсэн бөөн хар царай харагдаад, гэрийнхнийгээ
олж харахад бүгд жижигхэн болсон харагдаад. Уг нь том унаанд суусан ч тас
харанхуй ганцxан замаар сэгсрүүлж ядан яваад, яг л талд яваам шиг, хонины
шивтэр хамар нэвт царгиад, гэртээ орох л жаргал байсандаа. Маргааш нь гадуур
жоохон явсан хүүе, хаая гэсэн нэг л яарсан ууртай xүмүүс, зам дээр орилсон
үглэсэн халтар цагдаа нар, хоорондоо хэрэлдсэн машины жолооч нар, бараг л гутал
руу шүлсээ гах түй гэх залуус, дээрээс доошоо нь нэвтэртэл хараад хялалзаx
xүүxнүүд, дуртай дургүй мөнгө л харсан үйлчилгээ байxгүй боxь зажилсан
xудалдагч нар. Хамгийн амттай хоол ээжийн минь хоол болж, хамгийн найрсаг
хүмүүс гэрийхэн л болсон байдаг. Ажилд
ороход сүрхий юм болж аваад, араас босс нь эргүүлж гүйгээд, цалингийн оронд үнэ
өсгөцөн юмаа шаxаад, ажлын хүүхнүүд ам
уралдан сонжин яриад, аль өнгөтэй өмсөж зүүхгүй бол хүн биш гэх нь холгүй. Атаа
жөтөө, хорон хов ихийг тэсэх нь дайнд явахаас ч хэцүү санагддаг. Бүгд л аягүй
баян, тэнд байдаг бүх юм хугацаа нь дуусаад борц болчихсон хэдий ч хэд нугалсан
үнээр зарна. Тэнд хүн бараг барьж харагдахгүй үнэтэй унаа xөлxөлдөөд, тэнд
олдох нь бэрх аяфон хүн болгон бариад, үнэтэй үнэтэй брэндүүд xулхийг нь ч
мэдэхгүй батьчихаад нэг нэгэндээ баярхах хүмүүс. Эцсийн эцэст хэдэн хошин шог
үзээд л амьдрал өөрөө хошин шог гэмээр болдог юм да. Хороололд явж байсан
хомэлэсс хүүхэд хөгс базаад, цүнx шүүрээд, замын голд гарцан дээр зогсож байсан
микротой залуу хөх базаад, би гэдэг хүн жанглидаа дасан зохицохоос аргагүйд
хүрсэн үе бий. Номын санд суутал хоорондоо ярьсан хүмүүс, кино үзсэн уйлсан
хүүхэд, унтсан залуус. Хөл дээр гишгэчихээд замаа харж яваач малаа гэх эргүү
модел маягийн бацаанууд, пабд суутал бүгд тамхи татаж, том том ярьсан жижиг
гарууд, тв үзсэн чинь хоорондоо зодолдсон улс төрчид, тэгснээ төд удалгүй
гудамжаар дүүрэн алт алт гэсэн согтуу шалдан хүмүүс. Эхний сар эргэн дасах нь
битгий хэл ялгааг нь олж хардаг юм. Энэ л нутгийн хүн юм болохоор арайчдээ
гэсэн сэтгэлээр гуних, гомдох, уурлах, чамлах зэрэгцэвч миний Монгол гэх
Чингисийн цус оргилж, би чадна, би эх орноо хөгжүүлнэ гэж хэсэг боддог юм. Юм
нээж ажиллуулья гэтэл баахан хүн орж ирээд ийм газар, тийм газар, тэгснээ нэг
авгай орж ирээд бөөн загнаж байгаад хаагаад гараад явах. Мэдэхнээ мөнгө өгөх
ёстой байсийм байна лэ. Гаргаж ч өгөөгүй найзууд юу авчрав гэж утас цохин
уулзах, тооцоо хийх мөчид бүгд 00 гүйлдэх, хэцүү үе байдаг шд. Тэгээд тэсдэг
юмда, давдаг юм, нэг мэдэхнээ дунд нь уусчихсан тууж явдгийм, гэхдээ л....