Monday, December 25, 2006

Chinggis Khan and His Heirs

This year marks the 800th anniversary of the founding of the Great Mongol Empire, the largest and most powerful that history has ever known.

Forged by nomadic people, within a century this world empire had expanded to stretch from the shores of the Pacific Ocean, across the steppe land of Iran and Russia to the plains of Hungary.

Not all these qualities can be attributed to a single man, the empire's founder Chinggis Khan. Nevertheless, it was he who created the first sparks of this fire that began on the steppes of Central Asia at the beginning of the 13th century and blazed across the greater part of the world. His successors developed the state-building project whose outlines he had drawn, and extended it to the farflung corners of the world.

The Great Mongol Empire enjoyed its golden age in the 13th and 14th centuries, as it spread from the Pacific seaboard to Central Europe, leaving lastingtraces on every people and culture with which it came in contact. The Mongols were not only outstanding warriors, but superb administrators of the lands and people they ruled. An efficient system of government, measures to encourage trade, an advanced communications and transportation system, and cultural and religious tolerance were the building stones of the Pax Mongolica. The extensive commerce and exchange of thought and culture between Asia and Europe that resulted continued until the 16th century.

CHINGGIS KHAN AND HIS HEIRS / The Great Mongol Empire is an exhibition which illustrates the story of this visionary world empire in the latest archeological discoveries, gold and silver treasuries, magnificent weapons and armour, manuscripts illustrated with miniatures, ancient maps, textiles, porcelains, and rare sacral objects that reflect the colorful world of Mongol Buddhism. Spectacular works of art loaned by Mongolia's leading museums, and major collections in East Asia, Europe and Turkey throw light on the complex cultural relations between the nomad tribes and settled populations, and following their conversion to Islam the contributions to art and culture of the Ilkhanids in Iran, the Golden Horde in Russia, and the Yuan Dynasty established by Kubilay Khan in China.

Poem by Enes

Yakamozu seyrettiğim bir gölün başında
Avucumda sımsıkı tuttuğum mavi çakıl taşımla
Gecenin sihirli ezgisidir çalan kulağıma..
Yürek titreşimlerimin sebebini
Göle attığım taşın çıkardığı halkaları
Nefes alış verişimin düzensizliğini
Ve sebeplerimin sebebini
Çözmeliyim bir problemi çözer gibi..

Enes..

Tuesday, December 19, 2006

Боржигины бор тал минь

Санаа алдахад
Эхийн сүү тагнайд амтагдаж
Салхины үзүүр залгихад
Агь хоолойд аргасан
Боржигины бор тал минь
Тэргэл саран туулж баралгүй хээр хонодог
Тэнгэрийн хэвтэр буурал тал минь
Таанын цагаан толгойноос өөр
Тайтгаруулах цэцэггүй нүцгэн тал минь
Нандин эрхэмсэг эгэл боргилын туйл
Нар хур царайчилсан газрын саальтай хормой минь
Тэнгэр тийчиж намайг төрөхөд тал минь
Торго шиг зөөлөн байсан чи
Жаргал зовлон хоёрыг амсаж эдэлж
Чулуун дээр чинь баяр гунигийн нулимс унагахад
Эр хүн шиг нуруутай бай гэсэн шиг
Эргүүлж над руу цацан хатуугаас хатуу байсан чи
Сайран дээр чинь өдөлсөн жигүүртэн тэнгэртээ нөгчихөд
Салхи хөлөглөсөн өд нь чам дээр эргэж буудаг
Ботго нь үхсэн ингэний
Борвио хагартал савирсан цусны туяатай сүүг
Чи л залгиж зовлонг нь хугасалж
Чинэсэн хөхийг нь амирлуулсан
Дээдсийн шарил харваж унасан тэнгэрийн солирыг
Дэлхийн төвтэй чи л нийлүүлсэн
Чиний шарх
Зүрхний шархнаас хождож анина тал минь
Тугалын бэлчээрээс эхлэн
Тоглоом дэлгэсэндээ чи
Намайг эрх болгосон
Туулсан зуунуудын гашуун сургамжийг
Хэлж зүрхлээгүйдээ чи
Намайг гэнэн болгосон
Газрын нүдэн булгийн чинь
Хад цоолсон догшин цамнаа
Намайг эрэмгий болгосон
Хөрөөний ир шиг алсын намхан уулсын чинь орой
Хөх галын чинь урт улаан дөл
Намайг бадрангуй болгосон
Сайхан чинийг гандах элэгдэх хоёр
Сартай шөнийн чинь чимээнд зангирах цагаан аялгуу
Намайг уяхан болгосон
Нутаг усны минь хаяа өлзийтэй түмэн
Нуур тойрмын ширхэг чулуу хүртэл
Намайг хүн болгосон
Байдуу мянганы уулсаа дууриан
Толгойд буурад сууж
Багадаа хөхсөн эхийн сүү
Гадагшлахын цагт Шүлгээ би чам дээрээ
Хүн улуу шиг орхиод
Сүүдрээ дарж унахдаа
Элгий чинь цөмлөн шингэнэ
Боржигины бор тал минь

--Б. Лхагвасүрэн

Sevişmek..

sırdır..herkesin bilmesi gereken bir sır..cinsellik..
ve evleneceğin insana bahşedersen bu o bekareti bence aranızda inanılmaz bir zincir oluşur..
tabi bekaretini bahşettiğin insan değiyorsa buna..değmiyorsa bir hatadır..
sevişmek günah değil..yanlış lanse edilen bir durumdur..sevişmek sevaptır..
doğru adamla..kadınsanız erkekle..
doğru zamanda..
..
..(seks sözcüğünü sevmiyorum..garip..(yabancı)geliyor bana..)
cinsellik veya sevişmek sizin yaşam tarzınızı ve hayata bakışınızı da ele verir..
dindar mısın punkçı mısın..inbe misin..
meteryalist misin..kazanova mısın..özgürlükçü müsün..
özgürlükçü adı altında şehvet düşkünü müsün.. vs vs.. ..
cinsellik veya sevişmek aşkın zirvesidir..
ve o zirve ne kadar güzel ve özel ve sır olursa..o kadar değerli olur..
sevişmek bir hazinedir..yeni keşiflere çıkmaktır bir başka bedende..
doğru şahısla doğru zamanda..
..
sevgilinize(hayata bakış açınıza göre değişir..evlendiyseniz kocanıza..)-verebileceğiniz en güzel hediyedir.. çünkü sevişmek bir başka bedene dalmak ve o bedende nefes almak..o bedenle bütünleşmektir..
..
sevişmek güzeldir..yeterki isteklice olsun..
yeterki gerçekçi olsun..
yeterki sizinle sevişen bedeninize sahip olan sizinle sevişirken bir başkasını düşünmesin.. ..düşünürse o zaman sevişmek günah..sevişmek kötü..saydığım bütün güzel hasletlerinin tam tersi olur..
çünkü sizi aldatıyordur sevişen..

--Marjinal

--BAL TASI--

Paranı ver, gönlünü ver, selam ver, canını ver ama SIRRINI VERME!
Mongoo og, setglee og, mend og, amia og xarin NUUTSAA BUU OG!
Günlerini say, servetini say, büyüklerini say ama YERİNDE SAYMA!
Odor tool, horongoo tool, ahmadiig hundel xarin DOROO BUU ZOGS!
İşini beğen, eşini beğen, aşını beğen ama KENDİNİ BEĞENME!
Ajlaa too, hania too, hooloo too xarin OORIIGOO BUU TOO!
Emek ver, kulak ver, bilgi ver ama hiç bir zaman BOŞVERME!
Hodolmor garga, chih tavin sons, medeelel og xarin hezee ch buu HAINGA BAI!
Hedefe koş, cihada koş, yardıma koş ama ORTAK KOŞMA!
Zorilgodoo gui, daind gui, tuslamjind gui xarin DUNDIIG BUU BARI!
Fidan büyüt, garip doyur, çocuk besle ama KİN BESLEME!
Mod tari, yadarsniig tsatga, huuhed osgo xarin HORSOL BUU HURAA!
Satıcı ol, alıcı ol, kalıcı ol, bulucu ol ama BÖLÜCÜ OLMA!
Zaragch bol, avagch bol, yum uldee, neelt ol xarin HAGRALDUULAGCH BUU BOL!
Davet et, hayret et, affet, tövbe et ama İHANET ETME!
Urij zal, gaihaj bishir, uuchil, nuglee naminchil xarin BUU URVA!
Okumaktan zarar gelmez oku, ama LANET OKUMA!
Unshihad muu yum baihgui unsh xarin HARAAL BUU UNSH!
Elini aç, gözünü aç, kapını aç ama AĞZINI AÇMA!
Garaa nee, nudee nee, haalgaa nee xarin AMAA BUU NEE!
Ev al, araba al, abdest al ama BEDAVA ALMA!
Ger av, mashin av, sahil av xarin UNEGUI BUU AV!
Zülmü devir, nefsini devir ama CAN DEVİRME!
Daralhaliig yal, nugelt huslee yal xarin AMİ BUU HOROO!
Rakibini geç, sınıfını geç ama GÜLÜP GEÇME!
Orsoldogchoo dav, angia dav xarin INEEJ BUU ONGOR!
Yaklaş, konuş, tanış ama UZAKLAŞMA!
Oirt, yarilts, tanilts xarin BUU HOLD!
Seslen, uslan ama YASLANMA!
Duugar, tolovj xarin NURUU BUU NAL!
Doğrul, devril ama EĞİLME!
Ondii, onhor xarin BUU BOXII!
İtil, atıl ama SATILMA!
Hoogd, tuugd xarin OORIIGOO
BUU HUDALD!

Bir fotoğrafın var bende


Bir fotoğrafın var bende atamadığım nerede saklayacağımı bilemediğim şiir defterimin arasına bıraktığım bir fotoğrafın var bende ne zaman işinden evine dönen ağır başlı başı önünde yorgun bakışlı bir genç kız görsem çıkarıp baktığım bir fotoğrafın var bende traş olmadığımda kirli sakalımdan utanıp bakamadığım acılarımı tazelemek istediğimde okşadığım bir fotoğrafın var bende bir fotoğraf ki senden başka bir kimliği olan bir fotoğraf ki benden de birşeyler var bir fotoğrafın var bende atamadığım bir fotoğraf değil sadece

--Murat Çetin

Monday, December 18, 2006

Konya - Mevlana


7-8 December 2006

Konya-r zugaalj yavaad irlee. Mevlana-n bunhan bolon hed heden sum uzeed, oroi ni Mevlana-n nas barsanii 733 jiliin oid zoriulsan Sema uzver uzeed... Sema uneheer goy. Tsagaan huvtsastai humuus kendinden gecmis halde ergeed l ergeed l baih.

Tuuniig ni haraad bsan chin ooroo ted nariin dund orood kendimden gecmis halde ergehiig husev . Ahmet Ozhan byatshaan konser togloson.
Mevlana Jalaledin Rumi (1207-1273)
"Come, come again, whoever you are, come! Heathen, fire worshipper or idolatrous, come! Come even if you broke your penitence a hundred times, Ours is the portal of hope, come as you are."

Konya-d uzeh hamgiin sonirholtoi zuil ni Nogoon Bunhan (Yesil Turbe) buyu Mevlana bunhan yum. 2007 oniig Mevlana-n 800n jiliin oig tohiolduulan UNESCO-s Delhiin Mevlana Jil gej zarlasan bogood Konya ene zavshaanaar hol hodolgoontei bgan bh.

Mevlana bunhan dotor Mevlana bolon oor humuusiin sharil bh... Deerh zurgan deerh sharil Mevlana-n sharil bolno. Ene bunhan dotor gadaad dotoodoos irsen morgolchid duuren bh. Golduu Iran-s irsen bh yum. Tsagaan huvtsastai morgolchid sumiin ontsog bulan burd suugaad morgol hiij, zalbirch bh. Mon bunhanii neg hesegt ni Mevlana-n ed zuils, nom zohioliiig zumer bolgoj tavisan baiv. Mevlana-n hamgiin chuhal surgaali ni "7 ogut" (7 advice) yum.

1-) In generosity and helping others be like a river.
2-) In compassion and grace be like sun.
3-) In concealing others faults be like night.
4-) In anger and fury be like dead.
5-) In modesty and humility be like earth.
6-) In tolerance be like a sea.
7-) Either exist as you are or be as you look.

O OLMAZSA.....

O olmazsa yaşayamam.´ demeyeceksin.
Demeyeceksin işte.
Yaşarsın çünkü.
Öyle beylik laflar etmeye gerek yok ki.
Çok sevmeyeceksin mesela.
O daha az severse kırılırsın.
Ve zaten genellikle
O daha az sever seni,
Senin O´nu sevdiğinden.
Çok sevmezsen, çok acımazsın.
Çok sahiplenmeyince, çok ait de olmazsın hem.
Çalıştığın binayı, masanı, telefonunu, kartvizitini...
Hatta elini ayağını bile çok sahiplenmeyeceksin.
Senin değillermiş gibi davranacaksın.
Hem hiçbir şeyin olmazsa, kaybetmekten de korkmazsın.
Onlarsız da yaşayabilirmişsin gibi davranacaksın.
Çok eşyan olmayacak mesela evinde.
Paldır küldür yürüyebileceksin.
İlle de bir şeyleri sahipleneceksen,
Çatıların gökyüzüyle birleştiği yerleri sahipleneceksin.
Gökyüzünü sahipleneceksin,
Güneşi, ayı, yıldızları...
Mesela kuzey yıldızı, senin yıldızın olacak.
´O benim.´ diyeceksin.
Mutlaka sana ait olmasını istiyorsan bir Şeylerin...
Mesela gökkuşağı senin olacak.
İlle de bir şeye ait olacaksan, renklere ait olacaksın.
Mesela turuncuya, yada pembeye.
Ya da cennete ait olacaksın.
Çok sahiplenmeden,
Çok ait olmadan yaşayacaksın.
Hem her an avuçlarından kayıp gidecekmiş gibi,
Hem de hep senin kalacakmış gibi hayat.
İlişik yaşayacaksın.
Ucundan tutarak...

Can YÜCEL